Rekabet Kurumu özellikle 2011 yılı Eylül ayından beri kurula yapılan yapı denetimi hizmetlerine ilişkin şikayetler üzerine bir açıklama yaptı. Açıklamada, Kurumuma yapılan başvurular değerlendirildiğinde özellikle 2011 yılının Eylül ayından bu yana yapı denetim hizmetlerine ilişkin şikayetlerde önemli bir artış olduğuna dikkat çekilerek, bahse konu bu şikayetler incelendiğinde; şikayete konu illerde uygulanan hizmet bedeli oranlarının (dolayısıyla da fiyatların) yasal asgari oran olan yüzde 1.5'in üzerinde olması ve yine şikayete konu illerde uygulanan hizmet bedeli oranlarının kimi diğer illerden yüksek olmasından kaynaklandığının görüldüğü kaydedildi. Açıklamada ayrıca yapı denetim şirketlerinin aralarında anlaşarak bölge paylaşmaları ve herhangi bir ildeki yapı denetim şirketi sayısının az veya fazla olması hususlarının sıklıkla başvurulara konu edildiğinin tespit edildiği belirtildi. Açıkl
Rekabet Kurumu özellikle 2011 yılı Eylül ayından beri kurula yapılan yapı denetimi hizmetlerine ilişkin şikayetler üzerine bir açıklama yaptı.
Açıklamada, Kurumuma yapılan başvurular değerlendirildiğinde özellikle 2011 yılının Eylül ayından bu yana yapı denetim hizmetlerine ilişkin şikayetlerde önemli bir artış olduğuna dikkat çekilerek, bahse konu bu şikayetler incelendiğinde; şikayete konu illerde uygulanan hizmet bedeli oranlarının (dolayısıyla da fiyatların) yasal asgari oran olan yüzde 1.5'in üzerinde olması ve yine şikayete konu illerde uygulanan hizmet bedeli oranlarının kimi diğer illerden yüksek olmasından kaynaklandığının görüldüğü kaydedildi. Açıklamada ayrıca yapı denetim şirketlerinin aralarında anlaşarak bölge paylaşmaları ve herhangi bir ildeki yapı denetim şirketi sayısının az veya fazla olması hususlarının sıklıkla başvurulara konu edildiğinin tespit edildiği belirtildi.
Açıklamada, "Rekabet genel olarak piyasa ekonomilerinde kar, satış miktarı ve pazar payı gibi belirli iktisadi hedeflere ulaşmak amacıyla ekonomik birimler arasında ortaya çıkan bir yarış olarak tanımlanmış olup rekabet ve rekabet sürecinin korunması ise Türkiye'de 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile güvence altına alınmıştır. 4054 sayılı Kanun'un 4. maddesi ‘…mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemler'i yasaklamaktadır" denildi.
Açıklamada, bu kapsamda yapı denetim sektörüne ilişkin başvurularda sıkça yer verilen hususlar değerlendirildiğinde şu noktaların öne çıktığı kaydedildi:
"-648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yüzde 3'ten yüzde 1.5'e indirilen hizmet bedeli oranı, ilgili mevzuatta da belirtildiği üzere, asgari bir oran olup, teşebbüsler bireysel olarak bu oranın üzerinde diledikleri bir oranı uygulamakta serbesttirler. Ancak yapı denetim firmaları arasında danışıklı olarak (örneğin bir anlaşma ile) sabit bir oran belirlendiği yahut da pazar veya müşteri paylaşımı yapıldığı tespit edilebilirse, konu 4054 sayılı Kanun, dolayısıyla da Kurumumuz görev alanına girebilecektir. Dolayısıyla başvuru ekinde veya Kurumun yapacağı incelemeler sonucunda firmalar arasında bu 2 yönde bir anlaşma yapıldığına dair güvenilir emare ve deliller bulunmaması halinde Kurul, kanuni yetkilerini kullanarak yaptırım uygulayamayacak.
Hizmet bedeli oranının kimi diğer illerden yüksek olması hususunda ise belirtmek gerekir ki her ilin ve coğrafi bölgenin pazar ve talep yapıları farklılık gösterdiğinden, bu bölgeler arasında fiyat farklılıklarının oluşması doğal sayılabilmektedir. Belirtildiği üzere bu tür bir fiyat farklılığının Kurumumuz görev alanı kapsamında inceleme konusu yapılabilmesi için firmalar arasında fiyatları yükseltmek üzere bir danışıklılığın olması ve bunun güçlü emare ve deliller ile desteklenebilmesi gerekmektedir.
-Konuya ilişkin kimi başvurularda ise bazı yapı denetim firmalarının ilgili ilin bir takım bölgelerinde yapılan inşaatlara gitmekten imtina ettikleri belirtilmektedir. Yine önemle belirtmek gerekir ki bu tür bir hususun Kurumumuz görev alanı kapsamında değerlendirilebilmesi için firmaların pazarı aralarında anlaşarak coğrafi bölgelere veya müşterilere göre paylaşmış olmaları ve böyle bir paylaşıma dair somut bulguların bulunması gerekmektedir. Bu tür bir paylaşımın bulunmadığı haller, firmaların fiziki ve iktisadi imkanları çerçevesinde kimi bölgelere hizmet verememeleri olarak nitelendirilebilecek, dolayısıyla ticari hayatın doğal bir unsuru olarak kabul edilebilecektir.
- Başvurularda sıklıkla dile getirilen şikayetlerin sonuncusu ise ildeki yapı denetim firmalarının sayısına ilişkindir. Bilindiği üzere bir ilde en fazla kaç adet yapı denetim firmasının faaliyet gösterebileceği Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nin 12. maddesi uyarınca belirlenmekte olup bu konuda Kurumumuzun doğrudan bir müdahalesi mümkün olmamaktadır.
Bu noktada sektörde faaliyet göstermekte olan yapı denetim firmalarına ise şu hususların önemle hatırlatılmasında fayda bulunmaktadır. Yapı denetim firmaları;
- Aralarında anlaşmak suretiyle uygulanacak asgari fiyatı belirlememeli,
- Pazar veya müşteri paylaşımına gitmek gibi yöntemlerle rekabet kurallarını ihlal etmemeli,
- Bu haller dışında kalan, doğrudan veya dolaylı olarak piyasada rekabeti engellemeye, bozmaya ya da kısıtlamaya yönelik ortaklaşa veya danışıklı diğer eylem ve davranışlardan kaçınmalıdır."
-YILLIK CİRONUN YüZDE 10'U KADAR İDARİ PARA CEZASI VERİLEBİLİR-
Açıklamada, bu tür eylem ve davranışların tespiti halinde Kurulun, bu ihlallere katılımı olan firmalara yıllık cirolarının yüzde 10'una kadar idari para ceza verebileceği belirtilerek, ayrıca ihlalde belirleyici etkisi saptanan firmaların yöneticilerine ya da çalışanlarına, firmaya verilen cezanın yüzde 5'ine kadar idari para cezası verebileceği, diğer yandan tüketici aleyhine bu tür eylemlerde bulunan şirketlerin, kamuoyu nezdinde itibar kaybına uğrayabileceği kaydedildi.
-YAPILAN BAŞVURULARDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR-
Açıklamada, "Vatandaşların yapacakları başvurulara ilişkin olarak öncelikle Kurumumuz görev ve yetki alanında bir eylemin olup olmadığına dikkat etmeleri ve eğer mümkünse şikayetlerini somut bilgi ve delillere dayandırmalarının öneminin hatırlatılması ihtiyacı hasıl olmuştur. Son olarak, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve dolayısıyla Kurumumuz yetki alanına girmeyen şikayetlerin; yapı denetim sektörüne ilişkin denetleme yetki ve görevi bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın merkez veya taşra teşkilatlarının yanı sıra, Valilik ve Belediye Başkanlıklarına yapılabileceği hatırlatılmalıdır" ifadeleri kullanıldı.
